سخاوت امام صادق (ع)هشام بن سالم می گوید:
«رویة امام صادق این بود که چون پاسی از شب می گذشت، کیسه ای را به دوش می گرفت و محتویات آن را میان فقرای مدینه تقسیم می کرد.

آنان از حضرت خبری نداشتند تا اینکه پس از مرگ امام صادق روشن شد که چه کسی به آنان توجّه داشته است.»

خثعمی می گوید:
«امام صادق کیسه ای دینار به من دادند که به شخصی بدهم و تاکید نمودند که اسم
ایشان را نبرم.

چون کیسه را به آن شخص دادم تشکر کرد، ولی از امام صادق گله کرد که با وصفی که قدرت دارد به ما رسیدگی نمی کند.»

علم حضرت صادق (ع)

راجع به علم امام صادق از زبان ایشان چند جمله نقل می کنیم.
1 ـ علاء بن سبابه می گوید، امام صادق فرمودند:

«من آگاهم به آنچه در آسمانها و زمین است و آنچه در بهشت و جهنم است. و من آگاهم به گذشته و به آینده تا روز قیامت.

سپس فرمودند: این علم را از قرآن می دانم، به قرآن تسلط دارم چون تسلّط بر کف دستم. و خداوند متعال در قرآن فرموده است که قرآن بیان کنندة همه چیز است.»

2 ـ بکیر بن اعین می گوید: «امام صادق فرمودند، من آگاهم به آنچه در آسمانها و زمین است، و آنچه در دنیا و آخرت است.

چون دیدند که این کلام پیش بعضی سنگین آمد فرمودند: ای بکیر من این علم را از قرآن می دانم، زیرا در قرآن است:

ونزلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شیئ[4].»

3 ـ صفوان بن عیسی می گوید: «امام صادق فرمود: من علم اولین و آخرین را می دانم، می دانم آنچه در صلب پدرها و رحم مادرها است.»

شیخ مفید در ارشاد مى‏نویسد: علومى که از آن حضرت نقل کرده‏ اند به اندازه ‏اى است که ره توشه کاروانیان شد و نامش در همه جا انتشار یافت.

دانشمندان در بین ائمه (ع) بیشترین نقل ها را از امام صادق روایت کرده ‏اند. هیچ یک از اهل آثار و راویان اخبار بدان اندازه که از آن حضرت بهره برده ‏اند از دیگران سود نبرده ‏اند. محدثان نام راویان موثق آن حضرت را جمع کرده ‏اند که شماره آنها، با صرف نظر از اختلاف در عقیده و گفتار، به چهار هزار نفر مى‏رسد.

بیشترین حجم روایات، احادیثی است که از امام صادق (ع) نقل شده است، اهمیت معارف منقول از جعفر بن محمد (ص) به میزانی است که شیعه به ایشان منسوب شده است: “شیعه جعفری”. کمتر مسئله دینی (اْعم از اعتقادی، اخلاقی و فقهی) بدون رجوع به قول امام صادق (ع) قابل حل است. کثرت روایات منقول از امام صادق (ع) به دو دلیل است:

یکی اینکه از دیگر ائمه عمر بیشتری نصیب ایشان شد و ایشان با شصت و پنج سال عمر شیخ الائمه محسوب می شود (148 – 83 هجری) ، و دیگری که به مراتب مهمتر از اولی است، شرائط زمانی خاص حیات امام صادق (ع) است.

دوران امامت امام ششم مصادف با دوران ضعف مفرط امویان، انتقال قدرت از امویان به عباسیان و آغاز خلافت عباسیان است.

امام با حسن استفاده از این فترت و ضعف قدرت سیاسی به بسط و اشاعه معارف دینی همت می گمارد. گسترش زائد الوصف سرزمین اسلامی و مواجهه اسلام و تشیع با افکار، ادیان، مذاهب و عقاید گوناگون اقتضای جهادی فرهنگی داشت و امام صادق (ع) به بهترین وجهی به تبیین، تقویت و تعمیق “هویت مذهبی تشیع” پرداخت.

از عصر جعفری است که شیعه در عرصه های گوناگون کلام، اخلاق، فقه، تفسیر و… صاحب هویت مستقل می شود.

عظمت علمی امام صادق (ع) در حدی است که ائمه مذاهب دیگر اسلامی از قبیل ابوحنیفه و مالک خود را نیازمند به استفاده از جلسه درس او می یابند.

مناظرات عالمانه او با ارباب دیگر ادیان و عقاید نشانی از سعه صدر و وسعت دانش امام است.

اهمیت این جهاد فرهنگی امام صادق (ع) کمتر از قیام خونین سید الشهداء (ع) نیست.

فضائل امام صادق علیه السلام :

ایمان امام

ما چند خبر از اخبار غیبی امام صادق (ع) را نقل می کنیم که خود دلالت بر ایمان شهودی امام صادق دارد.

1 ـ محمد بن عبدالله می گوید: «عبدالحمید که یکی از راویان فقه شیعه است در زندان بود. روز عرفه در مکه خدمت امام صادق رسیدم و از زندان و مضیقه عبدالحمید با ایشان صحبت کردم.

امام صادق دعا کردند و بعد فرمودند: رفیقت از زندان آزاد شد.

موقعی که از مکه برگشتم و با عبدالحمید تماسم گرفتم، معلوم شد همان ساعت که امام صادق دعا کرد و بعد خبر آزادی عبدالحمید را داد، او از زندان آزاد شد.»

2 ـ مهزم می گوید: «برای دیدن امام صادق (ع) به مدینه رفتم و منزلی اجاره کردم. پس از مدتی تمایلی به کنیز صاحب خانه پیدا کردم و روزی دست او را با شهوت فشار دادم.

همان روز به خدمت امام رسیدم و حضرت فرمودند: امروز کجا بودی؟ من به دروغ گفتم که صبح را در مسجد به سر آوردم.

حضرت فرمودند:

اما تعلم ان هذا لاینال الا بالورع

یعنی: آیا نمی دانی به مقام وایت، جز با ورع و پرهیزگاری نمی توان رسید؟»

3 ـ ابی بصیر می گوید: «روزی من جنب بودم و چون دیدم که عده ای به خدمت امام صادق می روند، من هم با حالت جنابت رفتم. حضرت فرمودند: آیا نمی دانی به خانه های ما جنب نباید وارد شود؟»

4 ـ شقرانی می گوید: «روزی منصور دوانیقی به افرادی جایزه و عطا می داد. من هم بر در خانة او ایستاده بودم که امام صادق آمد. جلو رفتم و از ایشان خواستم که از منصور برای من هم عطایی بگیرد. حضرت در مراجعت چیزی را که برایم گرفته بود به من داد و فرمود:

الحسن لکل احد حسن ومنک احسن لمکانک منّا، القبیح لکل احد قبیحٌ ومنک اقبح لمکانک منا.

کار نیکو از هر که سر زند خوب است و از تو بهتر چون منسوب به مایی، و کار زشت از هر که سر زند بد است و از تو بدتر چون منسوب به مایی.»

شقرانی می گوید: «این کلام اشاره ای بود به کار زشت من، زیرا گاهی در خفا شراب می خوردم.»

ششمین پیشوا در یک نگاه

نام: جعفر (به معنى نهر جارى پرفایده)

کنیه: ابو عبداللّه

لقب: صادق

نام پدر: حضرت محمد بن على (ع )

نام مادر: معروف به ام فروه، دختر قاسم بن محمد بن ابى بکر

تاریخ ولادت: یکشنبه 17 ربیع الاول ، سال 83 هجرى

مکان ولادت: مدینه

مدت عمر : 65 سال

علت شهادت: مسمومیت

قاتل : منصور دوانیقى (خلیفه عباسى )

زمان شهادت: یکشنبه 25 شوال ، سال 148 هجرى

مدفن مطهر: قبرستان بقیع ( مدینه )