پس ازحضرت موسى بن ‏جعفر(ع) سالهاى بسیار در سیاه چالهاى هارون به سربرد، چنان مى‏نماید که امام دیگرى جزامام حسن عسکرى(ع) به این سرنوشت دچارنشد. امام عسکرى(ع) از سال 254 تا 260 سخت‏ترین روزهاى زندگى‏اش را زیر نظر سه‏خلیفه غاصب (معتز و مهتدى و معتمد) گذراند.

آنان هرگز به زندان بسنده نکردند; بلکه بارها اندیشه پلید از میان بردن‏حضرت در سر پروراندند و در پرتو قدرت الهى که با خلع از خلافت، قتل و یا دیگرمشکلات روبرو شدند.

1 امام عسکرى و معتز عباسى

معتز عباسى، پس از تصدى خلافت، روش اسلافش را پیش‏گرفت، امام عسکرى را شدیدا زیر نظر قرار داد، چند بار روانه زندان ساخت و اورا به دست جنایتکارى به نام صالح بن‏وصیف سپرد.

صالح بن‏وصیف، که از دشمنان اهل بیت‏بود، فرصت را غنیمت‏شمرد، افرادى پست‏تراز خود را در زندان بر امام گماشت تا در طول شبانه‏روز حضرت را آزار دهند.

على بن‏عبدالغفار مى‏گوید: روزى گروهى از عباسیان و دسته‏اى از منحرفان [ودشمنان اهل بیت] بر صالح بن‏وصیف وارد شدند. صالح به آنان گفت: نمى‏دانم دیگرچه کنم؟ دو تن از شرورترین افرادى که سراغ داشتم، بر او گماشتم; اما چنان درآنها تاثیر نهاد که در مدتى کوتاه اهل عبادت شدند. از آنان پرسیدم: درباره‏اش چه مى‏گویید؟

پاسخ دادند: چه بگوییم در باره کسى که روزها روزه مى‏دارد و شبها تا بامدادنماز مى‏گزارد; نه سخن مى‏گوید و نه به کارى جز عبادت مى‏پردازد. هرگاه به اونگاه مى‏کردیم، لرزه بر انداممان مى‏افتاد و توان تدبیر خویش از کف مى‏دادیم.

هنگامى که عباسیان این سخن را از صالح بن‏وصیف شنیدند، در نهایت‏خوارى ازنزدش بیرون رفتند. (1)

از این گفتگو چنان برمى‏آید که بداندیشان و دشمنان‏امام(ع) نزد صالح بن‏وصیف شتافته بودند تا از او بخواهند عرصه را بر امام‏تنگتر کند، اما سیماى ملکوتى حضرت چنان جذاب بود، که حتى پست‏ترین افراد رادگرگون مى‏ساخت و به عبادت وا مى‏داشت.

به گفته برخى از مورخان، معتز امام را به دست على بن‏اوتامش، که از دشمنان‏سرسخت اهل بیت‏بود، سپرد.

على به شدت تحت تاثیر واقع و از دوستان صمیمى اهل بیت‏شد.
شیخ مفید از محمد بن‏اسماعیل علوى چنین نقل مى‏کند: امام نزد على بن‏اوتامش‏زندانى گردید و به او، که از دشمنان خشن آل ابى‏طالب بود، دستور داده شد تابر امام سخت‏بگیرد. مدتى نگذشت که فرزند اوتامش در برابر امام چهره بر زمین‏سایید; هیبت و عظمت امام چنان بود که نمى‏توانست‏به حضرت بنگرد. چون امام اززندان بیرون آمد، على بن‏اوتامش سرآمد روشن‏بینان و نیک‏گفتارانى شده که حضرت‏را به بزرگى یاد مى‏کردند. (2)

فشارهاى سخت و گوناگون بر امام، معتز عباسى راقانع نساخت. او سرانجام به سعید حاجب دستور داد امام را به طرف کوفه برده،در راه به قتل برساند. (3) حضرت به درگاه پروردگار شکایت‏برد و معتز را نفرین‏کرد. سه روز بعد، در اثر دعاى امام عسکرى، معتز به بدترین وضع کشته شد. (4)

اربلى از کتاب الدلایل چنین نقل مى‏کند: محمد بن‏عبدالله مى‏گوید: زمانى که[معتز] به سعید حاجب دستور داد تا امام عسکرى(ع) را به طرف کوفه ببرد،ابوالهیثم به امام نوشت: فدایت‏شوم در باره شما خبرى به ما رسیده، که ما راسخت نگران کرده است. حضرت در پاسخ نوشت: پس از سه روز گشایش فرا مى‏رسد. معتزدر روز سوم کشته شد. (5)

آثار بیادگار مانده از امام حسن عسگری علیه السلام

تفسیر قرآنی در دست است که به این امام همام منسوب است و عده ای‌از جمله علمای شیعه این تفسیر را تایید نموده‌اند.

دیگر از آثار امام علیه السلام نامه‌ای است که به اسحاق ابن اسماعیل نیشابوری نوشته‌اند. دیگر مجموعه حکم و مواعظ و کلمات قصار امام است که در کتب تاریخ و حدیث ثبت است.

اثر دیگر منسوب به امام «رساله المنقبه» در مسائل حلال و حرام است که ابن شهر آشوب در کتاب «مناقب» از آن سخن گفته است. در همین کتاب قطعه‌ای از احکام دین منسوب به امام هادی علیه السلام و امام عسکری علیه السلام منقول است. به علاوه احادیث و ادعیه بسیار از آن حضرت روایت شده است.
منبع :دایره المعارف تشیع

نگاهی گذرا بر زندگی سراسر رنج امام عسگری علیه السلام

ابومحمد، حسن بن علی العسکری علیهم السلام در ماه ربیع الاخر سال 231 (و به نقلی 232 ق) در مدینه به دنیا آمد.

پدر بزرگوارش امام علی هادی علیه السلام و مادرش بانویی صالح و عارف به نام سوسن (یا حدیثه یا سلیل) بود. آن حضرت 22 یا 23 سال داشت که پس از شهادت پدر بزرگوارش (در سال 254 ق) به امامت رسید و در هشتم ربیع الاول سال 260 ق که حدود 28 یا 29 سال داشت، شربت شهادت نوشید و در خانه خود، در جوار تربت شریف پدر در سامرا به خاک سپرده شد.

در شمایل آن حضرت آورده‌اند که رنگش گندم‌گون، چشمانش درشت و سیاه، رویش زیبا، قامتش معتدل و اندامش متناسب بود و با وجود جوانی، مشایخ قریش و رجال و علمای زمان را تحت تاثیر خود قرار می‌داد. دوست و دشمن به برتری او در علم و حلم و جود و زهد و تقوا و سایر مکارم اخلاق اذعان داشتند. چون او و پدر بزرگوارش امام هادی علیه السلام در محله عسکر (قرارگاه سپاه) در شهر سامرا زندگی می کردند، به «عسکری» لقب یافتند و نیز این دو امام مانند امام جوادعلیه السلام به احترام جد بزرگوارشان حضرت رضا علیه السلام به «ابن الرضا» مشهور بودند.

مدت کوتاه حیات این امام همام به سه دوره تقسیم می گردد: تا چهار سال و چند ماهگی (و به قولی تا 13 سالگی) از عمر شریفش را در مدینه به سر برد، تا 23 سالگی به اتفاق پدر بزرگوارش در سامرا می زیست (254 ق) و تا 29 سالگی یعنی شش سال و اندی پس از شهادت امام دهم علیه السلام در سامرا ولایت بر امور و پیشوایی شیعیان را به عهده داشت. امام هادی علیه السلام پسری به نام ابوجعفر محمد داشت که در زمان حیات حضرت از دنیا رفت. همچنین پسر دیگری به نام جعفر داشت که نزد شیعیان به لقب «کذاب» معروف شد؛ زیرا بعد از آنکه امام عسکری علیه السلام به امامت رسید، وی مدعی امامت گردید و شروع به کارشکنی و توطئه‌گری و فتنه انگیزی بسیار نمود و بعد از رحلت حضرت امام حسن عسکری علیه السلام هم دعوی امامت کرد و منکر وجود امام غایب (عج) شد.

چشمان سامرا
از بغض‌های جاری، تمام شدنی نیست.

التهاب و داغدیدگی،
به فراخور این غم در کوچه‌های شهر بیداد می‌کند.

باد نوحه گر،
گذارش به نخل‌ های گیسوپریش می‌افتد
که ردیف به ردیف، دست خوش فراق شده‌اند.

دجله در غروب فرو رفته است
و خورشید، گسترده‌تر از همیشه،
شعله‌هایش را می‌پراکند.

مدت ها بود که خانه خلوت زده
امام خود را اسیر چنگال اختناق می‌دید،
اما امروز این خانه از رنج محدودیت، رهایی می‌یابد؛
با این حال در این رهایی شاد نیست
و دیگر جمال دل آرای عسکری را نمی‌بیند.

این خانه شاد نیست،
اما قهقهه بیگانگان جاه طلب را می‌شنود؛
درست همان گونه که بنی امیه در عاشورا می‌خندیدند.

شانه‌های شیعیان، بوی غربت سامرا می‌دهد.
تمام سرمایه امروز شیعه،
همین بوسه‌های دل سوخته است
که برای باغ خزان زده سامرا،
گل‌های تسلیت آورده‌اند.

بازهم شیعه سوگوار غمی دیگری ست .
بازهم جوبیار اشک های غریبانه
در سوگ شهادت امام مظلومی بر چهره ها جاری ست
بازهم شاهد هجوم فصل خزان سرد
به گلستان سرسبز باغ امامت هستیم.
ازخدا برا این مصیت طلب صبر می کنیم

شهادت مظلومانه غریب سامرا ، یازدهمین پیشوای شیعیان جهان
آقا امام حسن عسگری علیه السلام را به پیشگاه فرزند غائبشان ؛
امام عصر؛حضرت مهدی صاحب الزمان عجل الله تعالی
ظهوره وشیعیان آن امام همام تسلیت عرض می کنیم