مقدمه
این سوره در مکه نازل شده و داراى پنج آیه است
محتوى و فضیلت سوره تبت
این سوره که در مکه و تقریبا در اوائل دعوت آشکار پیغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سـلم ) نـازل شـده تـنها سوره اى است که در آن حمله شدیدى با ذکر نام نسبت به یکى از دشـمـنـان اسـلام و پـیـغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) در آن عصر و زمان (یعنى ابولهب ) شده است ، و محتواى آن نشان مى دهد که او عداوت خاصى نسبت به پیغمبر اسلام (صـلى الله علیه و آله و سلم ) داشت ، و از هیچگونه کارشکنى و بد زبانى او و همسرش مضایقه نداشتند.
قـرآن بـا صـراحـت مى گوید: هر دو اهل دوزخند، و راه نجاتى براى آنها نیست ، و این معنى به واقعیت پیوست ، سرانجام هر دوایمان از دنیا رفتند و این یک پیشگوئى صریح قرآن است .
و در حدیثى (از پیغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) آمده است که فرمود: من قراءها رجـوت ان لا یجمع الله بینه و بین ابى لهب فى دار واحدة : کسى که آن را تلاوت کند من امـیـدوارم خـداونـد او و ابـولهـب را در خـانـه واحـدى جـمـع نـکـنـد (یـعـنـى او اهل بهشت خواهد بود در حالى که ابولهب اهل دوزخ است ).
نـاگـفته پیدا است این فضیلت از آن کسى است که با خواندن این سوره خط خود را از خط ابـولهـب جـدا کـنـد، نـه کـسـانـى کـه بـا زبـان مـى خـوانـنـد ولى ابـولهـب وار عمل مى کنند.
شاءن نزول سوره :
از ابـن عـبـاس نـقـل شـده : هـنـگـامـى کـه آیـه (وانـذر عـشـیـرتـک الاقـربـیـن ) نـازل شـد و پـیغمبر ماموریت یافت فامیل نزدیک خود را انذار کند و به اسلام دعوت نماید (دعـوت خـود را عـلنـى سـازد) پـیغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) بر فراز کوه صـفـا آمـد و فـریـاد زد: یـا (صباحاه )! (این جمله را عرب زمانى مى گفت که مورد هجوم غـافـلگـیـرانـه دشـمـن قـرار مى گرفت ، براى اینکه همه را با خبر سازند و به مقابله بـرخـیـزنـد کـسـى صـدا مـیزد (یاصباحاه !) انتخاب کلمه صباح به خاطر این بود که هجومهاى غافلگیرانه غالبا در اول صبح واقع مى شد).
هنگامى که مردم مکه این صدا را شنیدند گفتند: کیست که فریاد مى کشد؟
گـفـتـه شـد (مـحـمـد) اسـت ، جـمـعـیـت بـه سـراغ حـضـرتـش رفـتـنـد، او قبائل عرب را با نام صدا زد، و با صداى او جمع شدند، فرمود به من به گوئید: اگر بـه شـمـا خـبـر دهـم کـه سواران دشمن از کنار این کوه به شما حمله ور مى شوند، آیا مرا تصدیق خواهید کرد؟ در پاسخ گفتند: ما هرگز از تو دروغى نشنیده ایم .
فرمود: انى نذیر لکم بین یدى عذاب شدید: من شما را در برابر عذاب شدید الهى انذار مـى کـنم (شما را به توحید و ترک بتها دعوت مى نمایم ) هنگامى که ابولهب این سخن را شـنـیـد گفت : تبا لک ! اءما جمعتنا الا لهذا؟!: زیان و مرگ بر تو باد! آیا تو فقط براى همین سخن ما را جمع کردى ؟!
در ایـن هنگام بود که این سوره نازل شده : (تبت یدا ابى لهب و تب ) زیان و هلاکت بر دستان ابولهب باد که زیانکار و هلاک شده است .
بـعـضـى در ایـنـجـا افـزوده انـد هـنـگـامـى کـه هـمـسـر ابـولهـب (نـامـش ام جـمـیـل بـود) بـا خـبـر شـد کـه ایـن سـوره در بـاره او و هـمـسـرش نـازل شـده ، بـه سـراغ پـیـغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) آمد در حالى که آن حـضـرت را مـى دیـد، سـنـگـى در دسـت داشت و گفت من شنیده ام محمد مرا هجو کرده ، به خدا سوگند اگر او را بیابم با همین سنگ بر دهانش مى زنم ! من خودم نیز شاعرم ! سپس به اصطلاح اشعارى در مذمت پیغمبر و اسلام بیان کرد.
خـطـر ابـولهـب و همسرش براى اسلام و عداوت آنها منحصر به این نبود، و اگر مى بینیم قرآن لبه تیز حمله را متوجه آنها کرده و با صراحت از آنها نکوهش مى کند دلائلى بیش از این دارد که بعدا به خواست خدا به آن اشاره خواهد شد.