موقعیت امام عسکری علیه السلام درسامراء

امام گرچه بسیار جوان بود ، ولی به دلیل موقعیت بالای علمی و اخلاقی ، به ویژه رهبری شیعیان و اعتقاد بی شائبه آنان به امام و احترام بی چون و چرای مردم به ایشان ، شهرت فراوانی پیدا کرده بود. همچنین به دلیل آن که مورد توجه عام و خاص بود ، حاکمیت عباسی جز در مواردی چند ، درظاهر رفتار احترام آمیزی از خود نسبت به آن حضرت نشان می داد.سعد بن عبدالله اشعری از علمای معروف شیعه می گوید :
" در شعبان سال 278 هجری قمری ( هجده سال پس از شهادت امام عسکری علیه السلام) در مجلس احمد بن عبیدالله بن خاقان
( که پدرش وزیر معتمد عباسی بود و آن روزها مسئولیت خراج قم را بر عهده داشت و به آل پیامبر و مردم قم نیزعداوت می ورزید.) نشسته بودیم. سخن از طالبیون ساکن سامراء و مذهب و موقعیت آنان در پیش حاکم به میان آمد، احمد گفت: من کسی از علویان را چون حسن بن علی عسکری در سامراء ندیده بودم که این چنین به وقار ، زیرکی و بزرگ منشی در میان اهل بیت خود شناخته شده و پیش سلطان و بنی هاشم محترم باشد ، چنان که او را بر افراد مسن حتی امراء و وزراء و منشیان نیز برتری می دادند . روزی من کنار پدرم ایستاده بودم، آن روز پدرم برای دیدار با مردم نشسته بود که امام وارد شد . پدرم چند قدم به استقبال ایشان جلو رفت. او را بوسید و مرتب می گفت: پدر و مادرم فدایت...
شب از پدرم پرسیدم: آن شخص که بود که آن قدر احترامش می کردی؟ گفت: او ابن الرضا، امام رافضیان بود( در آن زمانها شیعیان را رافضی یعنی از دین خارج شده می خواندند) فرزندم اگر روزی خلافت از دست بنی عباس بیرون رود، در میان بنی هاشم، جز او کسی شایستگی تصدی آن را ندارد. او به خاطر فضل، صیانت نفس، زهد، عبادت و اخلاق نیکو سزاوار مقام خلافت است.(14)
این روایت با توجه به راوی آن که خود یکی از معاندان سرسخت اهل بیت بوده ، به خوبی موقعیت اخلاقی و اجتماعی امام را در میان عامه مردم و حتی خواص نشان می دهد.