احترام به ارزش‏ها

پیامبر گرامی اسلام، در بزرگداشت ارزش‏های انسانی و اخلاقی تمام تلاش خود را به کار می‏بست.
برای نمونه، هنگامی که اسیران قبیله «طی» را آوردند، زنی در میان آنها به پاخاست و پیامبر گفت: «به مردم بگو مزاحم من نشوند و با من خوش‏رفتاری کنند؛ زیرا من دختر رئیس قبیله خویش هستم.
پدرم کسی بود که به عهد و پیمان‏ها وفادار می‏ماند، اسیران را آزاد و گرسنگان را سیر می‏کرد، به سلام کردن مبادرت می‏ورزید و هرگز نیازمندی را از خود نمی‏راند؛ من دختر حاتم طائی هستم».
در این هنگام پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله وسلم فرمودند: «این صفاتی که گفتی، نشانه‏های مؤمنان حقیقی است. اگر پدرت مسلمان بود، بر او رحمت می‏فرستادم».
سپس فرمودند: «او را رها کنید و کسی مزاحم او نشود؛ زیرا پدرش کسی بوده که مکارم اخلاق را دوست داشته و خداوند مکارم اخلاق را دوست دارد».

شایسته‏سالاری

پیامبر در سپردن امور، فقط شایستگی‏های افراد را ملاک کار خویش می‏ساخت و برخلاف رسم و رسوم زمانه، جوانان شایسته را در مسئولیت‏های مهم به کار می‏گمارد؛ چنان‏که «عَمرو بن حزم» را در حالی که جوانی هفده ساله بود به فرمانداری نَجران در یمن برگزید و «عَتّاب بن اُسیّد» را که جوانی بیست و چند ساله و زاهد و پرهیزکار بود، فرماندار مکه قرار داد.
همچنین، فرماندهی سپاهش را به «اُسامة بن زید» که جوانی بیش نبود سپرد.
برخی از بزرگان انصار و مهاجر به این مسئله اعتراض کردند، ولی پیامبر اکرم صلی ‏الله ‏علیه‏ و‏آله وسلم که در بستر بیماری به سر می‏برد، از این نافرمانی به خشم آمد و به مسجد رفت و برفراز منبر فرمودند: «فرماندهی اُسامه را بپذیرید که او شایسته فرماندهی است».