دو ماه محرم و صفر برای شیعیان ماه های اندوه است. در این دو ماه که با شهادت امام حسین (ع) و یارانش در کربلا آغاز می شود، با سالروز شهادت پیامبر اکرم (ص) و امام حسن مجتبی (ع) و امام رضا (ع) به پایان می رسد، در دوره های مختلف ده روز مراسم عزاداری و روضه خوانی برپا است. در این دو ماه در شهرهای مختلف ایران آیین هایی ویژه برپا می شود که مهمترین این آیین ها در دهه نخست ماه محرم برپا می شود. اما در مشهد با توجه به شهادت امام رضا(ع) در آخرین روز صفر عمده مراسم در دهه آخر صفر برپا می شود. در باور مردم این شهر ماه صفر ماهی است که اندوه فراوان به همراه دارد. مردم این شهر بر این اعتقادند که سیزدهمین روز صفر از  بدیمن ترین روزها است و با خواندن دعا و برگزاری مراسم روضه خوانی سعی می کنند این مصیبت را از خود دور کنند. یکی دیگر از نکات خاص مردم این شهر و سایر بخش های خراسان این است که روز وفات پیامبر را که 28 صفر است، را چهل و هشتم می خواندند. به نظر مردم شناسان این نام گذاری به این دلیل است که مردم بر این باورند که 48 روز بعد از شهادت امام حسین (ع)سالروز شهادت جد بزرگوار ایشان است. یعنی تاریخ وفات پیامبر را با عاشورا همراه می کنند. در این روزها علاوه براین که مردم نذری ها و مراسم خاصی دارند، به جز قیمه غذاهای دیگری را نیز به عنوان نذری می پزند که مهمترین این غذاها عبارت است از شله و دیگچه. شله نوعی آش شبیه آش شله قلمکار است که بدون سبزی و با ادویه تند و گوشت فراوان پخته می شود. دیگچه نیزنوعی برنج است که با شیر، شکر و هل و گلاب پخته می شود.

اما پایان ماه صفر و آغاز ماه ربیع الاول در شهر مشهد آداب و آیین های خاصی دارد که از شب شهادت امام رضا (ع) آغاز می شود. در این شب خدام حرم امام رضا شمعدان هایی در دست گرفته و دور آستان مقدس امام هشتم می گردند و سپس در صحن اصلی (صحن کهنه) رو به روی ایوان طلا می ایستند و دعا خوانده و عزاداری می کنند. با این مراسم که به نام خطبه خوانی معروف است و از بعد از اذان مغرب برگزار می شود؛ پایان دو ماه عزاداری اعلام می‌شود .
همچنین صبح روز اول ربیع الاول پیش از آن که سپیده سر بزند؛ و زمان اذان صبح خوانده شود، مردم به در مساجد می روند و با کوبیدن در مسجد پایان ماه های غم و شادی را به پیامبر نوید می دهند. این رسم که هنوز هم در این شهر وجود دارد، از گذشته دور بوده است. اما مراسم عزاداری در این شهر با پایان ماه صفر به پایان نمی رسد. بیشتر خانواده ها تا روز دوم ربیع الاول که برابر با سوم امام رضا (ع) است عزاداری دارند. در این روز پس از دو ماه پرچم سیاه عزا از بالای گنبد طلای امام رضا برداشته و پرچم سبز یا پرچم قرمز رنگ نصب می شود. همچنین نقاره خانه بعد از دو ماه بار دیگر نواختن را از سر می گیرد.
مشهد ـ خبرگزاری میراث فرهنگی





تاریخ : دوشنبه 91/10/18 | 3:13 عصر | نویسنده : ehsan | نظرات ()
.: Weblog Themes By BlackSkin :.