لقب‏هاى برازنده امام سجاد علیه‏السلام
سیدالعابدین، زین‏العابدین، سیدالمتقین، امام‏ا لمؤمنین، سجاد و زین‏الصالحین، از لقب‏هاى امام چهارم شیعیان است که در این میان، دو لقب سجاد و زین‏العابدین، شهرت بیشترى دارد. این لقب‏ها مانند لقب‏هایى نیست که عرب هنگام زادن کودک یا در کودکى به او مى‏دهد.
این لقب‏ها را صرّافان گوهرشناس و انسان‏جو به آن حضرت داده‏اند. آنان در آن دوران تاریک، از دیو و دد آزرده شده بودند و با دیدن آن امام، کسى را مى‏دیدند که آن دانشمند در روز روشن با چراغ در پى او مى‏گردید و نمى‏یافت.
بیشتر کسانى که این لقب‏ها را بدو داده‏اند، نه شیعه بودند و نه او را امام و برگزیده از سوى خدا مى‏دانستند.
با این حال، نمى‏توانستند آنچه را در او مى‏بینند، نادیده بگیرند.
هر یک از این لقب‏ها، نشان‏دهنده درجه‏اى از کمال، پایه‏ اى از ایمان، مرتبه ‏اى از تقوا و اخلاص و میزان اعتماد و اعتقاد مردم به دارنده این لقب‏هاست.
او به حقیقت جلوه‏گاه آشکار این ویژگى ‏ها بود و این سخنى است که همگى برآنند.

شرایط و رسالت‏ها در عصر امام زین العابدین علیه‏السلام
امام سجاد علیه‏السلام در دشوارترین شرایط به سر مى‏برد تا آنجا که خود آن حضرت مى‏فرماید: «اگر کسى متهم به کفر مى‏شد، بهتر از آن بود که به شیعه ‏گرى متهم شود.» همچنین فرمود: «در مکه و مدینه، بیست نفر نیستند که ما را دوست بدارند».
در زمان آن حضرت، بنى‏امیه چنان بر مردم چیره بود که افزون بر روا داشتن ستم ‏هاى فراوان در حق مردم، به تحریف دین مردمان نیز دست مى‏یازید.
در همین زمینه، انس بن مالک، صحابى رسول خدا صلى‏ الله‏ علیه ‏و‏آله با گریه مى‏گفت: چیزى از آنچه در زمان رسول خدا صلى‏ الله ‏علیه ‏و‏آله وجود داشت، پیدا نمى‏شود.
از همه آنچه از پیامبر خدا فرا گرفتیم، تنها نماز مانده است که در آن نیز بدعت‏هایى پدید آمده است. مسعودى، تاریخ‏ نگار نامدار گفته است:
«على بن الحسین علیه‏السلام امامت را به شکل پنهانى و با تقیّه بسیار و در زمانى دشوار عهده‏دار گردید.» در چنین زمان دشوارى، امام سجاد علیه‏السلام با دوراندیشى و تدبیرى شایسته، شیوه‏اى در پیش گرفت که توانست از خاموش شدن فروغ وحى جلوگیرى کند و دین ناب و آسمانى اسلام را از لابه‏ لاى آن همه حادثه‏ ها به سلامت به دست آیندگان بسپارد و نام اهل بیت علیهم‏السلام را زنده نگه دارد.
پرهیز از قیام به دلیل آماده نبودن شرایط آن، رو آوردن به کار بزرگ فرهنگى در قالب دعا، روشن‏گرى در هر فرصت مناسب و گریه ‏هاى فراوان در عزاى پدر بزرگوارش، امام حسین علیه‏السلام ، بخشى از رسالت‏هاى پیروزى‏آفرین آن حضرت در راه رسیدن به هدف‏هایش بود.